Almanya'da bugün cumhurbaşkanlığı seçimi yapılıyor. Ülkede devletin en üst düzey temsilcisi, başka bir deyişle "1 Numarası" olarak yasada yer alan cumhurbaşkanı nasıl seçiliyor ve halen bu görevi yürüten Frank-Walter Steinmeier'in yeniden seçilmesi mümkün mü?

Son sorudan başlamak gerekirse; Evet, halen bu görevde bulunan eski Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier'in seçilmesine kesin gözüyle bakılıyor, nitekim Sosyal Demokrat Parti kökenli Steinmeier'in adaylığı pek çok parti tarafından da destekleniyor. Geçen sonbaharda yapılan seçimlerle muhalefete düşen Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve onun kardeş partisi Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) bile Steinmeier'i desteklediklerini  açıkladılar.

Böylece Frank-Walter Steinmeier, hükümette olan Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti (FDP) ile ana muhalefeti oluşturan Hristiyan Birlik (CDU ve CSU) ittifakı tarafından destekleniyor. Dolayısıyla da seçimlerin favorisi. Zira SPD'nin 391, Yeşiller'in 233, FDP'nin 154, Hristiyan Birlik ittifakını oluşturan CDU ve CSU'nun da 445 delegesi bulunduğu dikkate alınırsa Steinmeier'in ikinci görev dönemi için salt çoğunluğu sağlaması kesin görünüyor.

AfD'nin CDU'lu aday göstermesi ortalığı karıştırdı

Bir işçi aileden gelen Steinmeier hukuk okudu ve cumhurbaşkanlığı öncesinde müsteşarlıktan dışişleri bakanlığına çok sayıda görevde bulundu. Ancak Steinmeier tek aday değil. Son seçimlerde parlamentoya girmeyi kıl payı başaran Sol Parti, yine geleneğini bozmadı ve bu sefer de yoksullukla mücadeledeki çalışmalarıyla tanınan bir hak savunucusunu, hekim Gerhard Trabert'i aday gösterdiğini açıkladı.

En çok tartışmaya neden olan isim ise İslam ve göç karşıtı, sağ popülist Almanya İçin Alternatif (AfD) partisinin adayı oldu. Nitekim AfD bu sefer taktiksel bir adım attı ve kendi partisinden bir siyasetçiyi değil, Hristiyan Demokrat Birlik'ten (CDU) Max Otte'yi aday gösterdi. AfD, son yıllarda sağ popülist ve aşırı sağcı söylemleri ile dikkat çeken CDU'lu Otte'yi aday göstererek, muhalefete düşen, Merkel'in partisi CDU'yu sadece yıpratmakla kalmadı, bir nevi alay da etmiş oldu. ABD ve Alman vatandaşı olan Otte'nin aday gösterilmeden önce AfD'ye en az 30 bin euro bağış yaptığı da ortaya çıktı. CDU, Otte'nin partiden ihracı için soruşturma başlatırken, tedbir amacıyla onun sonucunu beklemeden üyeliğini geçici olarak da iptal etti.

Bir diğer aday da Hür Seçmenler'in (Freie Wähler) gösterdiği kadın astrofizikçi Stefanie Gebauer.

Adaylardan hangisi ilk iki turda salt çoğunluğu sağlarsa seçilmiş oluyor. Her iki turda da salt çoğunluğun sağlanamaması halinde basit çoğunluğu elde eden aday cumhurbaşkanı seçiliyor.

Cumhurbaşkanı partili mi?

Almanya'da cumhurbaşkanlığı için partiler kendi sıralarından kıdemli ve saygın siyasetçileri aday gösterdiği gibi siyaset dışındaki alanlarda başarılı olan ve kabul gören şahsiyetleri de aday yapabiliyor. Cumhurbaşkanı da beş yıllık bir dönem için federal vekiller ile eyalet parlamentolarına önerilen siyasetçi veya sivil delegelerden oluşan bir seçiciler kurulu tarafından seçiliyor.

Yasal düzenlemeler cumhurbaşkanının partili olmasını yasaklamıyor. Ancak şimdiye kadar bu görevi üstlenen ve parti kökenli olan cumhurbaşkanları görev süresince tarafsızlık ilkesi gereği parti üyeliklerini dondurmayı tercih etti. Cumhurbaşkanına ilişkin Almanya Anayasası'nın 55'nci maddesinde ise onun federal veya eyaletler düzeyinde hükümet üyesi olmaması, kamu tüzel kişiliğine sahip yasa koyucu bir organda yer almaması, cumhurbaşkanlığı dışında başka hiçbir yerden maaş almaması, bir ticarethane işletmemesi, bir yerde maaşlı çalışmaması, bir şirketin yönetim veya denetim kurullarında yer almaması şart koşuluyor.

Cumhurbaşkanı sarayda mı oturur?

Almanya'da cumhurbaşkanlığının ofis olarak kullandığı iki yerleşkesi bulunmakta. Berlin'de Bellevue Sarayı'nı en son 1999'da cumhurbaşkanlık süresi biten, Hristiyan Birlik ittifakı kökenli Roman Herzog konut olarak kullandı. Ona müteakip cumhurbaşkanı seçilen, Türkiye kökenlilerin de değer verdiği politikacı Sosyal Demokrat Johannes Rau döneminden bu yana cumhurbaşkanlığı yerleşkesi konut olarak kullanılmıyor. Resmi yerleşke olan Bellevue Sarayı sadece resmi temaslar, kabuller, toplantılar ve ofis amaçlı kullanılıyor. Cumhurbaşkanı ise Berlin'in kent sınırında bulunan bir konutta kalıyor.

Cumhurbaşkanı'nın Berlin'deki yerleşkesi Bellevue Sarayı'nın yanı sıra Bonn'da da bir resmi yerleşkesi var, eski başkentteki yerleşkenin adı Hammerschmidt Villası.

Her iki saray da yıllın belli dönemlerinde halkın ziyaretine açılıyor ve hatta orada çalışanların da katılımıyla rehberli geziler düzenleniyor.

Almanya Cumhurbaşkanı ne kadar maaş alıyor?

Almanya'da 2020'de belirlenen hazine bütçesine göre ülkenin en üst düzey memuru olan cumhurbaşkanı yılda yaklaşık 254 bin euro brüt maaş alıyor. Personel ve benzeri giderleri için de cumhurbaşkanına yıllık 78 bin euro ilave gider bütçesi ayrılıyor.

Görevi sonrasında veya sağlık sebepleriyle görev süresini tamamlamadan cumhurbaşkanlığından ayrılması halinde de yıllık gelirini almayı sürdürüyor, ilave masrafları için ayrılan 78 bin euro hariç.

Cumhurbaşkanının maaşı her türlü vergiye tabi olup net maaş olarak belirlenmiyor.

Elmas Topcu

©Deutsche Welle Türkçe